Enige tijd terug kwam ik in een artikel in de Correspondent de vraag tegen: Hoe ziet de wereld eruit over een jaar of vijftig? Een vraag die werd gesteld na het opsommen van toch wel grote veranderingen in de afgelopen 50 jaar. Wie had toen gedacht dat we massaal zouden autorijden en vliegen, laat staan Whatsapp-en of voor bijna niets mobiel bellen met vrienden aan de andere kant van de wereld.
Daar op door filosoferend, kreeg ik steeds meer het idee, dat het zinvol is om hierover eens met elkaar door te denken. Elkaar uit te dagen om te komen tot een nieuw beeld voor over 50 jaar. Als ik zou beweren dat de grote centrale stad over 50 jaar niet meer bestaat, dan zou je me nu voor gek verklaren, iedereen trekt toch naar de stad, daar gebeurt het toch!
Maar kijk eens goed, is dat wel zo?
Waarom dan niet meteen massaal naar New York of Berlijn, maar wel naar Amsterdam? Hoge dichtheden zijn steeds meer een hinder voor ontwikkelingen en met behulp van internet en satelliet kan je net zo snel communiceren vanuit de Sahara als vanuit de grote centrale stad. Even 'skypen' en je hoeft niet tegen hoge kosten in de file te staan om het kantoor tijdig te bereiken.
Waarom zouden we hieraan aandacht moeten besteden? Omdat het een volstrekt nieuwe kijk oplevert op Oost-Nederland! Waarom zou je nog in de Randstad gaan wonen als je er maar heel sporadisch moet of wilt zijn? Ruimte om, ongehinderd door anderen, te experimenteren vind je toch zeker bij jezelf om de hoek. En bovendien soms wil je niet naar Amsterdam maar liever naar Londen, Parijs, Berlijn, de Provence of Schiermonnikoog.
Maar wat betekent dat: geen krimp, maar groei? Of wordt de functie van het groene buitengebied versterkt of zelfs bedreigd door een steeds grotere toevloed van nieuwe bewoners. Want waarom zouden mensen nog in de Randstad blijven wonen als ze er voor hun werk en studie niet meer hoeven te zijn. Het nieuwe werken ziet er over 50 jaar beslist anders uit. De kans dat het weer terug gaat naar de grote kantoorkolossen op de Zuid-as lijkt mij toch redelijk onwaarschijnlijk.
Het wordt de hoogste tijd na te gaan denken hoe we zorgen dat Oost-Nederland niet overspoeld wordt door hordes vluchtende Randstedelingen. Hoe zorgen we er voor dat we hier met elkaar een aantrekkelijke omgeving houden, waar je gewoon met plezier kan wonen, leven en de rust zoekende Randstedeling gastvrijheid kan bieden.
Zeker als je gaat denken in termen van een 'nieuwe economie', duurzaam, milieuvriendelijk en gericht op ontplooiing en ontwikkeling van collectiviteit en samenhang, komt het denken over de stad als centrum van de wereld in een ander perspectief te staan. Kortom wat is de positie van Oost-Nederland in het West-Europa van 2065? De eeuw waarin de auto verdwijnt, de fiets een revival doormaakt en saamhorigheid de dienst uitmaakt. En 'de Nederlander' dolgraag in Oost Nederland woont.