De GSRO avond Cleantech Regio stond geheel in het teken van de Stedendriehoek Apeldoorn, Deventer, Zutphen met haar ambitieuze ambities naar een schone toekomst: energieneutraal in 2030!

Luc Pennings, lid van de Strategische Board Cleantechregio legde uit via welke strategie de regio tracht te bereiken energieneutraal te zijn in 2030. Een uitdagend doel waarvoor een versnelling van het proces van energietransitie nodig is. Een toelichting door betrokken ontwerpers op drie (van de vier) prijswinnende ontwerpen uit de Eo Wijersprijsvraag 2015 vormen de kern van de avond. De inzendingen van deze regionale ontwerp-wedstrijd laten zien wat de toegevoegde waarde van een ontwerpende aanpak oplevert.

Pennings gaat in op de aanpak van de Stedendriehoek. Meebewegen met de Omgevingsagenda Stedendriehoek, de bottom-up aanpak, het betrekken van de arbeidsmarkt (4000 cleantech banen in 2020!) en het ‘uitwisselen’ via het inmiddels rijk opgebouwde netwerk van spelers vormen de kern van deze aanpak. Mooi dat het energievraagstuk breed wordt opgepakt. Cleantech overstijgt daarmee een technisch vraagstuk. Aan inspiratie- en creatie-tafels gaan creatieven en doeners ofwel ontwerpers en techneuten met elkaar in gesprek. In de aanpak is ruimte om eerst vanuit experimenteerruimte te innoveren, zonder al te competitief te zijn. Daarna komt het opschalen van goede experimenten, het werken aan haalbare businesscases en tot slot mikt de regio erop dat er nieuwe gezonde markten en dus omzetten uit ontstaan.

Er gebeurt al veel in de regio. Er zijn City Deals afgesloten, een enquête bracht inzicht in een goed draagvlak bij de bevolking, er lopen 200 concrete projecten en dan was er ook nog de Eo Wijersprijsvraag.



Zowel de inzending 'Werkend Landschap' als de inzending 'HUB vooruit!' laten zien op welke wijze het kleinschalig landschap zich het beste leent voor energietransitie. Slechts beperkte locaties lenen zich bijvoorbeeld voor grootschalige windturbines. Dat is ook geen punt, want de drie inzendingen zijn het er over eens dat zonne-energie het beste rendement heeft en laten allerlei plekken en voorbeelden zien van waar en hoe dit kan. En wie nog niet overtuigd is, kan ook kijken naar het programma Tegenlicht van 13 maart. Overigens gaan de inzendingen ook in op mogelijkheden als biomassateelt, geothermie en restwarmte en waterenergie.

De inzending 'HUB Vooruit!' laat zien hoe de processen van duurzaamheid en RO-trajecten te verbeteren zijn. Het raamwerk van de aanpak bestaat uit: besparen van energie, energiebronnen uit de regio, circulair te werk te gaan en fossiele grondstoffen te beperken. Kern van de inzending vormen de te ontwikkelen HUB’s op de door te ontwikkelen energienetwerken. Deze HUB’s zijn ook sociaal-maatschappelijk van betekenis. Een tastbaar voorbeeld is de in een leegstaande hoeve gevestigde Brew-Hub in Voorst, waar men straks het biertje IJsselbocht kan drinken. En omdat systemen niet mogen uitvallen, zijn er extra schakels ontworpen in de energienetwerken. Het voorbeeld van het tijdelijke waterbassin op een Canarisch Eiland uit de al genoemde uitzending Tegenlicht past in deze aanpak.
Ook 'Werkend Landschap' gaat uit van het leggen van koppelingen in zaken als beleid, agenda’s, gebiedsmarketing en op handen zijnde projecten. Beeldend is het advies om via gemeenschappen als de voetbalvereniging Bathmen samen te beleggen in zonnepanelen en het bedrijfsleven uit de eigen netwerken erbij te betrekken. 

De inzending 'Groene Fabriek' laat eerst zien dat er maar liefst 400! windmolens nodig zijn om heel Deventer energieneutraal van energie te voorzien. Een tekening op schaal laat duidelijk zien dat deze invalshoek geheel onbespreekbaar is.
'Groene Fabriek' zet in op het vestigen van een circulaire economie en richt zich daarbij op de transformatie van bestaande bedrijventerreinen. De stedendriehoek kent 1716 ha bedrijventerrein, waarvan 795 ha geherstructureerd moet worden. Kortom hier kan werk met werk gemaakt worden, omdat zo aangesloten wordt op bestaande opgaven.
Het prachtige voorbeeld van te maken waterberging op het bedrijventerrein laat dit zien. De inzenders stellen voor hier met energiegewassen en vergisting te werken, zodat het nieuwe waterbergingssysteem gelijk circulair is ingericht.



De inzendingen laten alle zien dat ontwerpers niet alleen goed zijn in het tonen van de ruimtelijke kant van de ingezette koersen, maar dat zij tevens goed instaat zijn systemen en processen in kaart te brengen en te visualiseren, waarmee de brug wordt gelegd naar het juiste proces om tot tastbare resultaten te komen. Immers vanuit deze helderheid kunnen partijen de juiste gesprekken met elkaar voeren en tot heldere afspraken komen. Ondanks het feit dat steeds meer talentvolle ontwerpers deze tak van sport onderdeel laten zijn van hun ontwerpdiscipline, is het voor mogelijke opdrachtgevers nog een onderschat onderdeel van het vak. De Eo Wijersprijsvraag heeft in elk geval geholpen om met ontwerpkracht nieuwe verbindingen te leggen in de regio Stedendriehoek. Het is nu de kunst deze kracht verder in te zetten.

Meer kennis opdoen over circulaire economie kan op het congres Cleantech Tomorrow, het manifest van Almen 2 t/m 5 april 2016! http://cleantechregio.nl