Op het terrein in Zwolle langs de Nieuwe Vecht waar ooit lijnzaadolie werd geproduceerd werd vorige week door het Polymer Science Park in samenwerking met onder andere de hogeschool Windesheim (Zwolle) en Stenden PRE (Emmen), de beurs 3DprintNL georganiseerd. Het lijken toevalligheden, maar er is een verband tussen het produceren van lijnzaadolie, de oprichting van het innovatiecentrum PSP en 3D printen op deze locatie.
In Oost Nederland werd in vroegere tijden veelvuldig vlas verbouwd, ten behoeve van de productie van linnen en lijnzaadolie. In Zwolle stonden maar liefs vier lijnzaadmolens langs de Nieuwe Vecht. Alleen de molen de Passiebloem staat er nu nog in vol ornaat. Het was de lijnzaadproductie, wat onder andere de verfproductie en chemie in oost Nederland een boost gaf en op deze specifieke plek in latere tijden een industrieterrein liet ontstaan, met o.a. chemie (DSM) en technologie (Phillips) als belangrijke spelers.
De regio rondom Zwolle is mede door deze ontstaansgeschiedenis een belangrijke speler op het gebied van kunststoffen geworden (Overijssel en Drente samen vormen de tweede kunststofregio van Nederland) en om deze 
ontwikkeling een extra boost te geven is het Polymer Science Park opgericht als open innovatiecentrum voor toegepaste kunststof technologie met o.a. DSM en Van Wijhe verf als partners.
Het PSP is een jong innovatiecentrum maar doet het goed. Overal in Nederland verrijzen innovatiecentra als paddestoelen uit de grond. Het lijkt wel een toverformule, zet een paar bedrijven inclusief onderwijsinstellingen bij elkaar, plak er een bordje 'innovatiecentrum' op en ontwikkeling is gegarandeerd? Zo eenvoudig werkt het niet. In een onderzoek dat Buck Consultancy vorig jaar verrichte naar innovatiecentra, krijgen maar 33 van de 74 opgerichte innovatiecentra het predikaat 'echte campus' toebedeeld: ook het PSP wordt als zodanig door Buck gekenmerkt.
Als sinds jaar en dag gebruiken we zowel voor industrieel gebruik als voor consumptief gebruik diverse kunststof producten. Wie herinnert zich bijvoorbeeld niet de prachtige zwarte bakelieten telefoon van de PTT met een indrukwekkende draaischijf en een gigantische zware hoorn? Bakeliet is ook kunststof. Bij de herinnering aan een dergelijk product worden sommige mensen sentimenteel. De meesten van ons krijgen echter negatieve gevoelens als het om kunststof gaat. Kunststof wordt vaak geassocieerd met niet afbreekbaar materiaal. Maar tegenwoordig maakt de sector ook afbreekbare producten en producten gemaakt van biologisch materiaal. Dat deed de natuur overigens ook al. Barnsteen is een hars en harsen kunnen worden gezien als natuurlijke kunststoffen.
Het PSP heeft overigens in haar lab een prachtige collectie kunststoffen gebruiksvoorwerpen uitgestald staan maar deze collectie is feitelijk semi openbaar. Bezoekers van het Lab kunnen er een blik op werpen, maar zo maar binnen lopen, alleen maar om de collectie te bekijken, 
zo ver is het nog niet. Alle mankracht wordt op dit moment gestoken in de verdere op- en uitbouw van het kenniscentrum.
Terug naar de beurs 3DprintNL. Want wat is dan de verbinding tussen het PSP en 3D printen? Dat is snel verklaard: Rapid Manufacturing en Rapid Prototyping – oftewel 3D-scannen en –printen, maken het mogelijk direct vanuit de computer diverse kunststofproducten te maken, waardoor het maken van dure matrijzen overbodig kan worden. Op het PSP wordt onder andere onderzocht waar dergelijke omslagpunten liggen. Het is maar een voorbeeld, uiteraard zijn er nog veel meer dwarsverbindingen.
Met de organisatie van de 3D beurs werd door organisatoren nog een ander signaal afgegeven, namelijk dat de regio reeds vele 3D bedrijven kent en landelijk gezien ook voornemens is een belangrijke rol op dit gebied te spelen. 3DprintNL was met ruim 500 bezoekers zondemeer druk bezocht. Wat dat betreft is een goed signaal afgegeven.
Een vluchtig bezoek aan de beurs kan overigens misleidend zijn. Er stonden ook een aantal exposanten die met name kleine 3D geprinte kunststoffen poppetjes en hebbedingetjes op hun tafel hadden uitgestald. En als je heel veel van dat materiaal tegelijk ziet staan en de impact van de achterliggende techniek niet goed begrijpt, dan ga je 3D printen misschien eerder zien als leuk speelgoed voor ontwerpers en 
hobbyisten in plaats van als een doorbraaktechnologie welke de wereld van productie en logistiek op relatief korte termijn op zijn kop gaat zetten. Wat dat betreft is teveel van het zelfde op een beurs niet altijd het juiste signaal. De bezoeker die echter de gelegenheid nam, ook een aantal lezingen bij te wonen kreeg een behoorlijke doorsnee van technieken en toepassingsmogelijkheden voorgeschoteld.
De gasten en exposanten van de beurs zullen er niet bij stil hebben gestaan, maar het is bijzonder om te bedenken, dat dit alles op deze plek heeft plaatsgevonden omdat ooit op grote schaal in Oost Nederland vlas werd verbouwd en verwerkende molens ten behoeve van de productie van lijnzaad, met name langs de Nieuwe Vecht in Zwolle hebben gestaan.
Dit artikel is op 21 september ook geplaatst op de site van CityDNA.NL
